1950
2 Ocak 1950
: Bingöl, Kiğı ve
Karlıova dolaylarında şiddetli deprem oldu.
16 Şubat 1950
: Tek dereceli,
gizli oy ve açık tasnif esaslarını getiren çoğunluk sistemine dayalı seçim
kanunu kabul edildi.
2 Mart 1950
: Emekli Orgeneral
Mustafa Muğlalı, Özalp olayı nedeniyle bir süredir devam eden yargılama sonunda
idama mahkum edildi, cezası müebbet hapse çevrildi.
20 Mart 1950
: Kurtuluş Savaşı
Komutanlarından Orgeneral Ali Sait Akbaytogan
(Doğumu:1872) öldü.
24 Mart 1950
: TBMM, seçimin
yenilenmesi önergesini, 22'ye karşı 299 oyla kabul etti.
2 Nisan 1950
: Eski
Başbakanlardan Recep Peker (Doğumu: 1888) öldü.
10 Nisan 1950
: Kurtuluş
Savaşının Büyük Komutanlarından, Mareşal Fevzi Çakmak (Doğumu:1876)
öldü.
28 Nisan 1950
: Kırım Savaşı
sırasında (1854), Üsküdar'daki Selimiye Kışlası'ndaki yaralılara da bakan,
dünya çapında ünlü Hemşire Florance Nightingale adına yaptırılan 'F. Nightingale Hemşire Koleji' İstanbul'da
açıldı.
14 Mayıs 1950
: Milletvekili
seçimleri yapıldı. (DP: 396, CHP: 68, MP: 1, Bağımsız: 7)
20 Mayıs 1950
: DP Meclis Grubu,
Celal Bayar'ı Cumhurbaşkanlığı adaylığına seçti.
22 Mayıs 1950
: TBMM, 9. Dönem
çalışmalarına başladı, Celal Bayar 387 oyla (İ. İnönü, 66 oy aldı)
Cumhurbaşkanlığına seçildi. Kabineyi kurmakla İstanbul Milletvekili Adnan
Menderes görevlendirildi.
23 Mayıs 1950
: Cumhurbaşkanı
Celal Bayar, İnönü'yü Çankaya'daki evinde ziyaret etti.
- CHP
Başkanı İnönü bir açıklama yaptı: "... Vatanımızda birlik ve düzenliğin
kurulması, bizim için parti mülahazalarının üstündedir."
2 Haziran 1950
: Adnan Menderes,
kabinesini açıkladı. 295 Milletvekilinin katıldığı oylamada, 282 oyla güvenoyu
aldı.
Başbakan Adnan
Menderes
Adalet Bakanı Halil Özyörük
Milli Savunma Bakanı Refik Şevket İnce
İçişleri Bakanı Rüknettin Nasuhioğlu
Dışişleri Bakanı Prof. Fuat
Köprülü
Milli Eğitim Bakanı Avni
Başman
Bayındırlık Bakanı General Fahri Belen
Ekonomi ve Ticaret Bk. Zühtü Velibeşe
Maliye Bakanı Halil Ayan
Sağlık Bakanı Prof.Dr. Nihat Reşat Belger
Tarım Bakanı Nuri Özsan
Gümrük ve İnşaat Bk. Nihat Eriboz
Ulaştırma Bakanı Tevfik İleri
Çalışma Bakanı Hasan Polatkan
İşletmeler Bakanı Prof. Muhlis
Ete
6 Haziran 1950
: Org. Nuri Yamut, Genel Kurmay Başkanlığına
atandı.
14 Haziran 1950
: DP
Milletvekillerinden bir grup, Halkevlerinin yeni bir tüzüğe bağlanması için
kanun teklifi verdiler.
16 Haziran 1950
: Türkçe okunan
Ezanın tekrar Arapça okunmasına dair kanun kabul edildi.
-
Gazetecilerin bu konu hakkında sorduğu sorular üzerine Başbakan Menderes'in
gazetelerde yayınlanan açıklaması:
"Her taassup, cemiyet hayatı için zararlı neticeler doğurur. Cemiyet hayatında esas değişikliklerin yapılabilmesi evvela taassup zihniyetinin yıkılmasına bağlıdır. Bu hakikatin iyice kavranmış olması neticesidir ki, Büyük Atatürk bir takım hazırlayıcı ön inkılaplara başlarken taassup zihniyetiyle mücadele etmek lüzumunu hissetti.
Ezanın Türkçe okunması mecburiyeti de böyle bir zaruretin neticesi olarak kabul edilmelidir. Zamanında çok lüzumlu olan bu mecburiyet ve tedbir, diğer tedbirlerle birlikte bugünün hür Türkiye'sine zemin hazırlamıştır.
Ezanın Türkçe okunmasına mukabil camii içinde bütün ibadet ve dualarının din dilinde olması garip bir tezat teşkil eder gibi görünür. Bunun izahı arz ettiğim gibi, geçmişteki hadiselerin hatırlanmasına ve taassup zihniyetine karşı mücadele zaruretinin kabul olunmasına bağlıdır."
"Her taassup, cemiyet hayatı için zararlı neticeler doğurur. Cemiyet hayatında esas değişikliklerin yapılabilmesi evvela taassup zihniyetinin yıkılmasına bağlıdır. Bu hakikatin iyice kavranmış olması neticesidir ki, Büyük Atatürk bir takım hazırlayıcı ön inkılaplara başlarken taassup zihniyetiyle mücadele etmek lüzumunu hissetti.
Ezanın Türkçe okunması mecburiyeti de böyle bir zaruretin neticesi olarak kabul edilmelidir. Zamanında çok lüzumlu olan bu mecburiyet ve tedbir, diğer tedbirlerle birlikte bugünün hür Türkiye'sine zemin hazırlamıştır.
Ezanın Türkçe okunmasına mukabil camii içinde bütün ibadet ve dualarının din dilinde olması garip bir tezat teşkil eder gibi görünür. Bunun izahı arz ettiğim gibi, geçmişteki hadiselerin hatırlanmasına ve taassup zihniyetine karşı mücadele zaruretinin kabul olunmasına bağlıdır."
25 Haziran 1950
:
Sovyetler tarafından
desteklenen Kuzey Kore orduları, sabahın erken saatlerinde Güney Kore'ye
saldırdı.
28 Haziran 1950
: CHP Kurultayı
başladı. İsmet İnönü Başkan, Kasım Gülek Genel
Sekreter seçildi.
29 Haziran 1950
: Dışişleri Bakanı
Köprülü, Hükümetten aldığı talimat üzerine, Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri
Trygve Lie'ye, Türkiye'nin
Güney Kore'ye yardım edeceğini bildirdi.
14 Temmuz 1950
: Genel Af kabul
edildi.
25 Temmuz 1950
: Cumhurbaşkanı
Bayar'ın Başkanlığında toplanan Bakanlar Kurulu, Kore savaşına katılmak üzere
4.500 kişilik bir Tugayın, Birleşmiş Milletler emrine verilmesini
kararlaştırdı.
28 Temmuz 1950
: İnönü,
gazetecilere verdiği demeçte: "Karar, TBMM'den geçirilmemiş ve memleketi savaşa
götürecek böyle önemli bir konuda muhalefet partisiyle fikir teatisinde
bulunulmamıştır."
2 Ağustos 1950
: Atlantik Paktı'na
(NATO) Türkiye'nin de katılması için çalışmalar
yoğunlaştırıldı.
28 Ağustos 1950
: Bir tarih yazarı,
okul kitaplarından İnönü'nün adını çıkardı. Bu davranış çeşitli tepkilere neden
oldu.
31 Ağustos 1950
: Halkevlerine
yapılan yardım tutarı, Maliye Bakanlığı'nca incelenmeye
başlandı.
15 Eylül 1950
: Sağlık Bakanı
Prof. Dr. Nihat Reşat Belger istifa
etti.
21 Eylül 1950
: Türk Tugayı
Kore'ye hareket etti.
17 Ekim 1950
: Türk Tugayı
Kore'ye ulaştı.
22 Ekim 1950
: Genel Nüfus
sayımı yapıldı. Nüfusumuz: 20.947.188
28 Ekim 1950
: Bayındırlık
Bakanı Gen. Fahri Belen, istifa etti.
4 Kasım 1950
: Türkiye, 'İnsan
Haklarını ve Ana Hürriyetlerini Koruma' Antlaşmasını Roma'da
imzaladı.
15 Kasım 1950
: Şair Orhan Veli
Kanık (Doğumu:1914) öldü.
18 Kasım 1950
: Kore'de 'Cunşona' baskınından sonra BM Başkomutanı General Douglas McArthur, Kore'deki Türk Silahlı Kuvvetler Komutanı General
Tahsin Yazıcı'ya tebrik mesajı gönderdi: "... Türk
Tugayı eşsiz kahramanlıklarla süslü tarihine yeni bir şeref sayfası ilave
etti."
22 Kasım 1950
: İnönü, 'Dış
politika, memleketin politik ve askeri güvenlik konuları üzerinde' genel görüşme
açılmasını istedi.
27 Kasım 1950
: Kore'de 'Kunuri Savaşı' diye adlandırılan, çok kanlı çarpışmalar
başladı ve günlerce sürdü. Türk Tugayı, kendisinden sayıca üstün düşman
kuvvetlerinin geceli gündüzlü üç günlük ağır taarruzuna rağmen, bulunduğu hattan
çekilmedi ve Müttefik 8.ordusunun geri çekilebilmesini sağladı.
Tugayımız, Kunuri Savaşında, 237 şehit, 387 yaralı ve 201 kayıp vermiştir.
Tugayımız, Kunuri Savaşında, 237 şehit, 387 yaralı ve 201 kayıp vermiştir.
12 Aralık 1950
: CHP merkez
binası, hazine malı oldu.
12 Ocak 1951
: Kore'de yaralanan
askerlerimiz, Tokyo'dan yurda hareket etti.
21 Ocak 1951
: Ankara'ya, ilk
Kore hasta ve yaralı kafilesi geldi.
5 Mart 1951
: Atatürk heykeline
yapılan saldırıyı kınamak için, Kırşehir'de büyük bir protesto mitingi
düzenlendi.
8 Mart 1951
: Başbakan Adnan
Menderes istifa etti. Hükümeti Kurmakla tekrar Menderes
görevlendirildi.
9 Mart 1951
: Menderes, 2.
Kabinesini kurdu.
2 Nisan 1951
: 2. Menderes
Kabinesi, 50'ye karşı 345 oyla güvenoyu aldı.
26 Haziran 1951
: 'Hürriyet Şehidi'
olarak adlandırılan Mithat Paşa'nın (1822-1884) kemikleri Taif'ten İstanbul'a getirilerek 'Hürriyet-i Ebediye'
tepesindeki kabre törenle gömüldü.
1 Temmuz 1951
: Atatürk'ün heykel
ve büstlerine karşı yapılan saldırıları kınamak için, yurdun çeşitli yerlerinde
protesto mitingleri yapıldı.
25 Temmuz 1951
: Atatürk aleyhine
işlenen suçlar hakkında kanun kabul edildi.
1 Ağustos 1951
: Yabancı sermayeyi
teşvik kanunu kabul edildi.
6 Ağustos 1951
: CHP'nin
Halkevleri yoluyla tasarrufuna geçirdiği malların hazineye geri verilmesine dair
kanunun görüşmeleri esnasında, CHP'liler, CHP'nin mallarıyla ilgili görüşlerini
belirttikten sonra salonu terk ettiler. Kanun teklifi, DP'lilerin oylarıyla
kabul edildi.
8 Ağustos 1951
: Halkevleri
kapatıldı.
13 Ağustos 1951
: Çankırı,
Kastamonu ve Bolu dolaylarında deprem, 50 kayıp var.
20 Ağustos 1951
: Kurtuluş Savaşı
Komutanlarından Orgeneral İzzettin Çalışlar (Doğumu:1882)
öldü.
16 Eylül 1951
: 17 ilde yapılan
ara seçimlerden 15 ilde DP kazandı. Oyların %52'sini DP, %38'ini CHP
aldı.
20 Eylül 1951
: Türkiye, Kuzey
Atlantik Paktı (NATO)'na kabul
edildi.
1 Ekim 1951
: Hava Harp Okulu
kuruldu.
17 Ekim 1951
: Türkiye'nin,
NATO'ya katılmasıyla ilgili protokol Londra'da imzalandı.
4 Kasım 1951
: İlkokullarda din
dersi, ders programına alındı.
11 Aralık 1951
: Kurtuluş Savaşı
Komutanlarından Orgeneral Mustafa Muğlalı (Doğumu:1882)
öldü.
26 Aralık 1951
: İnönü, CHP Büyük
Kurultayı'nda konuştu: "... Biz bir yıldan beri eşit olmayan vasıtalarla
iktidarın karşısında varlık mücadelesi içindeyiz."
31 Ocak 1952
: Yunanistan
Başbakan Yardımcısı ve Dışişleri Bakanı Sofokles Venizelos Ankara'ya geldi.
18 Şubat 1952
: Türkiye, NATO'ya
resmen katıldı.
4 Mart 1952
: Amerikan Genel
Kurmay Başkanı (daha sonra Başkan olacak olan) Eisenhower Ankara'ya
geldi.
12 Nisan 1952
: Türk Devrim
Ocakları kuruldu.
26 Nisan 1952
: Başbakan
Menderes, Yunanistan'a resmi ziyarette bulundu.
16 Haziran 1952
: Türkiye'ye
girmeleri yasak olan Osmanlı Hanedanı üyelerinin, bazı şartlarla yurda
girebilmelerine dair kanun kabul edildi.
20 Ağustos 1952
: Napoli'de yapılan
Avrupa Güzellik yarışmasında, Türkiye güzeli Günseli Başar birinci
oldu.
3 Eylül 1952
: Ağrı Dağı'na
tırmanan ilk Türk dağcıları, zirveye Türk Bayrağı
diktiler.
27 Eylül 1952
: İnönü, Bursa'da
konuştu: "Müstakil mahkeme, müstakil yargıç mefhumu bugün vatanın en önde gelen
konularından biridir."
11 Ekim 1952
: CHP bir bildiri
yayınladı: "... Muhalefet kanunlar içinde yapmaya hakkı olduğu görevini yerine
getirmekten fiilen men edilmiştir."
22 Kasım 1952
: Gazeteci Ahmet
Emin Yalman'a, Malatya'da suikast yapıldı. Yalman, yara almadan
kurtuldu.
25 Kasım 1952
: Bayar, Yunan
Kralı'nın ziyaretini iade etmek için Savanora Yatıyla
Yunanistan'a gitti.
24 Aralık 1952
: Öz Türkçe
kelimelerle meydana getirilmiş olan 10 Ocak 1945 tarihli Anayasa, Prof. Fuat
Köprülü ve 23 arkadaşının teklifi ile kaldırıldı ve 20 Nisan 1924 tarihli
Anayasa tekrar yürürlüğe girdi. CHP, aleyhte oy kullandı.
21 Ocak 1953
: Petrollerimizin
işletilmesiyle ilgili olarak ilk anlaşma bir Amerikan şirketiyle yapıldı.
22 Ocak 1953
: Türkiye
Milliyetçiler Derneği kapatıldı.
29 Ocak 1953
: Ünlü ney üstadı
ve hiciv şairi, Neyzen Tevfik Kolaylı (Doğumu:1879)
öldü.
28 Şubat 1953
: Türkiye,
Yunanistan ve Yugoslavya arasında üçlü dostluk antlaşması Ankara'da
imzalandı.
4 Nisan 1953
: Dumlupınar Denizaltısı, Nato tatbikatından
dönerken Çanakkale Boğazı'nda Naboland adlı İsveç
gemisiyle çarpışarak battı. Bütün çabalara rağmen geminin battığı yerin derin ve
akıntılı olmasından dolayı kurtarma çanı takılamadı ve 88 denizcimiz Şehit
oldu.
6 Nisan 1953
: Menderes,
Kabinesi'nde bazı değişiklikler yaptı.
24 Nisan 1953
: Nato Konseyi, Balkan Paktı'nı
onayladı.
2 Mayıs 1953
: İzmir ve
dolaylarında şiddetli deprem oldu.
18 Mayıs 1953
: TBMM, Balkan
Paktı'nı oybirliği ile onayladı.
28 Mayıs 1953
: Kore'de şiddetli
çarpışmalar meydana geldi, Türk Tugayı 155 şehit verdi.
30 Mayıs 1953
: Başbakan
Menderes, Kraliçe Elizabeth'in Taç Giyme Töreninde
bulunmak üzere Londra'ya gitti.
10 Haziran 1953
: Sovyetler Birliği
nota vererek, iki ülke ilişkilerindeki gerginliği hafifletmek teklifinde
bulundu.
16 Haziran 1953
: Yunan Başbakanı
Mareşal Papagos ve Dışişleri Bakanı Stefanopulos Ankara'ya geldiler.
18 Haziran 1953
: Edirne ve
dolaylarında şiddetli deprem.
9 Temmuz 1953
: Uşak İli
kuruldu.
21 Temmuz 1953
: Profesörlerin
politika ile uğraşmalarını yasaklayan kanun kabul edildi.
25 Temmuz 1953
: Bayar, Avrupa'yı
Asya'ya bağlayacak olan asma köprünün yapılmasının zaruri olduğunu, bunun için
teşebbüslere girişildiğini söyledi.
1 Ağustos 1953
: Sovyetler,
Müttefik Ülke Filolarının İstanbul'a yaptıkları ziyaretlerden rahatsızlığını
dile getirdiği bir nota verdi.
16 Ağustos 1953
: İzmir'de Panayakapu'da Hz. Meryem'in son
olarak yaşadığı 'Hacı Evi' restore edilerek törenle ziyarete
açıldı.
24 Ağustos 1953
: Amerika Başkanı
Eisenhower'ın beyanatı: "Kore'deki diğer Birleşmiş Milletler askerlerinin
yanında Türk Tugayı'nın elde ettiği başarılar, Türkiye'nin fevkalade savaş
kabiliyetini ve hür dünyanın yanında daima yer almak azminde olduğunu ispat
etmiştir."
12 Eylül 1953
: Ağrı Havaalanı
hizmete açıldı.
13 Eylül 1953
: Bayar, Amasya ve
Konya Şeker Fabrikalarının temelini attı.
19 Eylül 1953
: Çanakkale
Havaalanı hizmete açıldı.
11 Ekim 1953
: Bayar, Adapazarı
Şeker Fabrikasını törenle hizmete açtı.
19 Ekim 1953
: 167 komünistin
yargılanmasına başlandı.
25 Ekim 1953
: Seyhan Barajı'nın
temeli atıldı.
6 Kasım 1953
: Aydın Verem
Hastanesi ve Bafra İçme Suyu tesisleri hizmete açıldı. Ankara Çimento
Fabrikası'nın temeli atıldı.
10 Kasım 1953
: Atatürk'ün Naaşı, 15. Ölüm Yıldönümünde Etnografya Müzesi'ndeki
kabrinden alınarak Anıtkabir'deki ebedi istirahatgahına defnedildi.
Anıtkabir; Ankara'da Rasattepe'de yapılmıştır. 29 yabancı, 20 yerli projenin katıldığı yarışmayı, bir kısım değişikliklerin yapılması şartı ile Prof. Emin Onat ve Doç. Orhan Arda'nın projesi kazanmıştır. Temeli 9 Ekim 1944'de atılmıştır.
Anıtkabir; Ankara'da Rasattepe'de yapılmıştır. 29 yabancı, 20 yerli projenin katıldığı yarışmayı, bir kısım değişikliklerin yapılması şartı ile Prof. Emin Onat ve Doç. Orhan Arda'nın projesi kazanmıştır. Temeli 9 Ekim 1944'de atılmıştır.
9 Aralık 1953
: CHP'nin
mallarının Hazine'ye devredilmesine dair kanun teklifi Meclis Genel Kurulu'na
geldi.
10 Aralık 1953
: CHP'nin
bildirisi: "... CHP, kendisini bir mal ve mülk davası karşısında değil, bir
rejim davası karşısında görmektedir. Maruz kaldığımız bu muameleyi seçim
mücadelesinin meşru olmayan bir tertibi saydığımızı yüksek sesle
bildiririz."
11 Aralık 1953
: Hürriyet
Gazetesi'nin kurucusu, karikatürist, yazar ve gazeteci Sedat Simavi (Doğumu: 1896) öldü.
14 Aralık 1953
: CHP'nin haksız
iktisaplarının Hazine'ye devri hakkındaki tasarının görüşmeleri esnasında İnönü
bir konuşma yaptı: "... Suçlular gibi telaşınız nedir? ... Işıktan mı
korkuyorsunuz? Arkadaşlar, Türk geleneklerinde fikir sahibi bir kişi 400 kişiye
karşı fikrini söyler. Türk adetinde 400 babayiğit bir kişiye hücum etmez..."
daha sonra CHP'liler Meclis salonunu terk ettiler. Tasarı 5'e karşı 341 oyla
kanunlaştı.
19 Aralık 1953
: CHP'nin yeni
genel merkezi Ankara'da törenle açıldı.
27 Aralık 1953
: Eski
Başbakanlardan Şükrü Saraçoğlu (Doğumu:1887) öldü.
4 Ocak 1954
: Mısır Hükümeti,
Türkiye Büyükelçisi Fuat Hulusi Tugay'ın ülkelerini terk etmesi için 24 saat
süre verdi.
6 Ocak 1954
: Mısır'a protesto
notası verildi.
15 Ocak 1954
: Türkiye Vakıflar
Bankası kuruldu.
17 Ocak 1954
: Cumhurbaşkanı
Bayar, Amerika Başkanı Eisenhower'ın davetlisi olarak Amerika'ya
gitti.
18 Ocak 1954
: Yabancı Sermayeyi
teşvik kanunu kabul edildi.
27 Ocak 1954
: Köy Enstitüleri
kaldırıldı.
- Millet
Partisi kendini feshetti.
28 Ocak 1954
: Bayar'ın ABD
gezisi sırasında, Başkan Eisenhower'ın konuşması: "... Dünyanın en çetin
müdafilerinden biri olan Türk Milleti'ni selamlıyoruz... Türkiye'nin tek bir
kuşakta meydana gelen gelişmesi, zamanımızın harikalarından
biridir."
29 Ocak 1954
: Bayar, Amerikan
Kongresi'nde bir konuşma yaptı.
17 Şubat 1954
: Seçim Kanunu'nda
yapılan değişiklik kabul edildi.
12 Mart 1954
: TBMM'de,
seçimlerin yenilenmesi oybirliği ile kabul edildi.
18 Mart 1954
: Federal Almanya
Devlet Başkanı Dr. Adenauer Türkiye'ye
geldi.
13 Nisan 1954
: İnönü,
İstanbul'da konuştu: "... Çok iyi idare edilen bir emniyet içinde muhalefet
görevimize devam ediyoruz. Bizi bir uğradığımız yere bir daha
uğratmıyorlar."
15 Nisan 1954
: Yugoslav Devlet
Başkanı Mareşal Tito, Türkiye'ye
geldi.
17 Nisan 1954
: Çanakkale Zaferi
Abidesi'nin yapımına başlandı.
18 Nisan 1954
: Haydarpaşa ve
Salıpazarı Limanlarının temeli
atıldı.
- İnönü,
Mersin'de DP'liler engellemeleri ve protestoları yüzünden konuşmasını
yapamadı.
19 Nisan 1954
: Bayar, Susurluk
Şeker Fabrikasının temelini attı, İzmit'te 3. kağıt fabrikasını işletmeye
açtı.
22 Nisan 1954
: Bayar, Bolu'da
halka hitap etti: "... Biz Kore'ye asker gönderdik. Bunun anlamını anlamak
istemeyenlerin sizlere neler söylediklerini biliyoruz. Siz de bunu
hatırlarsınız, artık hakikat belli olmuştur. Bu isabetli karar memleketimize
büyük iyilikler temin etmiş, aynı zamanda, Türk kahramanları, emsalsiz
evlatlarımız silahlarıyla ne şekilde dövüştüklerini bütün dünyaya göstermiş
bulunmaktadır."
24 Nisan 1954
: Bayar, İskenderun
Suni Gübre Fabrikasının temelini attı.
25 Nisan 1954
: Bayar, Mersin
Limanı'nın temelini attı.
26 Nisan 1954
: Burdur Şeker
Fabrikası'nın temeli atıldı.
2 Mayıs 1954
: Genel Seçimler
yapıldı. DP: 404, CHP: 30, CMP: 5, Bağımsız: 7 Milletvekili
kazandı.
11 Mayıs 1954 :
Ünlü yazar Sait
Faik Abasıyanık (Doğumu:1906)
öldü.
12 Mayıs 1954
: CHP'nin Hazine'ye
devredilen eski binası 'Talebe Federasyonu'nun hizmetine
verildi.
14 Mayıs 1954
: TBMM toplandı,
İstanbul Milletvekili Celal Bayar, 486 oyla yeniden Cumhurbaşkanlığına seçildi.
Menderes, Kabineyi kurmakla görevlendirildi.
17 Mayıs 1954
: Menderes, 3.
Kabinesini açıkladı. Menderes Kabinesi, 27'ye karşı 491 oyla güvenoyu
aldı.
Başbakan: Adnan
Menderes
Devlet Bakanı: Fatin Rüştü Zorlu
Devlet Bakanı: Dr. Mükerrem Sarol
Adalet Bakanı: Osman Şevki Çiçekdağ
Milli Savunma Bakanı: Etem
Menderes
İçişleri Bakanı: NamıkGedik
Dışişleri Bakanı: Prof. Fuat
Köprülü
Maliye Bakanı: Hasan Polatkan
Milli Eğitim Bakanı: Celal
Yardımcı
Bayındırlık Bakanı: Kemal Zeytinoğlu
Ekonomi ve Ticaret Bk.: Sıtkı Yırcalı
Sağlık Bakanı: Dr. Behçet
Uz
Gümrük ve İnşaat Bk.: Emin Kalafat
Tarım Bakanı: Nedim Ökmen
Ulaştırma Bakanı: Muammer Çavuşoğlu
Çalışma Bakanı: Hayrettin Erkmen
İşletmeler Bakanı: Fethi Çelikbaş
30 Mayıs 1954
: Kırşehir İli,
İlçe yapıldı.
14 Haziran 1954
: Sakarya ve
Adıyaman İlleri kuruldu.
23 Haziran 1954
: Kurtuluş Savaşı
Komutanlarından Orgeneral Salih Omurtak (Doğumu:1889)
öldü.
20 Temmuz 1954
: Nevşehir İli
kuruldu.
21 Ağustos 1954
: Liseler tekrar 11
sınıfa indirildi.
21 Eylül 1954
: Amasya Şeker
Fabrikası hizmete açıldı.
23 Eylül 1954
: Gazeteci Hüseyin
Cahit Yalçın, 26 ay hapse mahkum oldu.
26 Eylül 1954
: Gökpınar Elektrik Santrali hizmete
açıldı.
27 Eylül 1954
: Denizli Elektrik
Santrali hizmete açıldı.
3 Ekim 1954
: Darende
Hidroelektrik Santrali hizmete açıldı.
13 Kasım 1954
: CHP, basın
hürriyeti, hakim teminatı, muhtar seçimleri, hayat pahalılığı ve ekonomik
zorluklarla ilgili bir bildiri yayınladı.
24 Kasım 1954
: Kütahya Şeker
Fabrikası hizmete açıldı.
3 Aralık 1954
: İnönü, Hüseyin
Cahit Yalçın'ı Üsküdar Cezaevi'nde ziyaret etti.
15 Aralık 1954
: Türkiye
Petrolleri Anonim Ortaklığı kuruldu.
24 Ocak 1955
: Zonguldak'ta
maden ocağında büyük bir grizu patlaması oldu.
24 Şubat 1955
: Bağdat'ta Türkiye
ile Irak arasında karşılıklı işbirliği antlaşması (CENTO) imzalandı. Pakta daha
sonra İngiltere, Pakistan ve İran'da katıldı. ABD'de gözlemci
gönderdi.
4 Mart 1955
: Türk Traktör ve
Ziraat Makine AŞ. Fabrikası açıldı.
18 Mart 1955
: Bayar, Hüseyin
Cahit Yalçın'ın cezasını affetti.
30 Mart 1955
: İngiltere, CENTO'ya katıldı.
1 Nisan 1955
: Kıbrıs'ta EOKA
terör örgütü faaliyetlerine başladı.
15 Nisan 1955
: DP kurucularından
Prof. Fuat Köprülü, Dışişleri Bakanlığı'ndan istifa etti.
5 Mayıs 1955
: Türk Kadınlar
Birliği'nin teklifi ile her yıl Mayıs ayının ikinci pazar gününün 'Anneler Günü'
olarak kutlanmasına karar verildi.
20 Mayıs 1955
: Ege Üniversitesi
ve Karadeniz Teknik Üniversitesi kurulmasına dair kanun kabul
edildi.
21 Mayıs 1955
: Türk Hava Yolları
Anonim Ortaklığı (THY) kurulmasına dair kanun kabul
edildi.
22 Mayıs 1955
: Kadın
Kahramanlarımızdan, 1877-1878 Erzurum Savaşı'nda çatışmalara katılan Nene Hatun
(Doğumu:1857) öldü.
- TBMM'de,
İnönü'nün "... Başbakanı durduracak hiçbir kuvvet kalmamıştır ..." demesi
üzerine, Menderes ile İnönü arasında sert tartışmalar
oldu.
10 Haziran 1955
: İstanbul'da Hilton Oteli açıldı.
1 Temmuz 1955 :
Devlet ve İlim
adamlarından Dr. Adnan Adıvar (Doğumu:1882)
öldü.
- Pakistan,
CENTO'ya katılacağını ilan etti.
5 Temmuz 1955
: Gazeteci Ali Naci
Karacan (Doğumu:1896) öldü.
11 Temmuz 1955
: Yunanistan'a, son
zamanlarda Kıbrıs'ta meydana gelen Türklere yönelik şiddet olayları nedeniyle
ilk nota verildi.
18 Ağustos 1955
: TBMM'nin manevi
şahsiyetine hakaret iddiasıyla 1 yıl hapis cezasıyla 4 ay Bursa'da oturmaya
mahkum edilen CHP Genel Sekreteri Kasım Gülek
cezaevinden tahliye edildi.
21 Ağustos 1955
: 4.000 hatlık
İzmir Otomatik Telefon Santrali hizmete girdi.
23 Ağustos 1955
: Kıbrıs'ta
garantör ülke konumunda bulunan İngiltere'ye, meydana gelen olaylar üzerine ilk
nota verildi.
29 Ağustos 1955
: Kıbrıs Konferansı
Londra'da toplandı.
4 Eylül 1955
: Londra'da bulunan
Türk vatandaşları, Kıbrıs için miting yaptılar.
6 Eylül 1955
: '6/7 Eylül'
olayları. 'Selanik'te Atatürk'ün evine bomba atıldığı haberi' İstanbul, İzmir ve
Ankara'da şiddetli protestolarla kınanmaya başlandı. Protesto gösterileri kısa
zaman içinde, gayrimüslimlerin işyeri ve evlerine karşı tahrip ve yağmacılığa
dönüştü. Olayların önünün alınamaması üzerine, bu üç şehirde de sıkıyönetim ilan
edildi. Selanik'te böyle bir saldırının olmadığı açıklanmasına rağmen,
yağmacıları durdurmak mümkün olmadı.
7 Eylül 1955
: Gayrimüslimlere
karşı başlayan tepkiler, diğer şehirlere de sıçradı, olaylar çok güç
yatıştırılabildi.
- TBMM
olağanüstü toplandı.
9 Eylül 1955
: İstanbul'da üç,
Ankara ve İzmir'de birer askeri mahkeme kuruldu.
10 Eylül 1955
: İçişleri Bakanı
Namık Gedik istifa etti. (Bugünde böyle şerefli davranışları görmek en büyük
arzumuzdur.)
12 Eylül 1955
: TBMM sıkıyönetimi
6 ay uzattı.
23 Eylül 1955
: Burdur Şeker
Fabrikası hizmete girdi.
- Pakistan,
CENTO'ya resmen katıldı.
30 Eylül 1955
: İstanbul'da Migros faaliyete başladı.
11 Ekim 1955
: İran, CENTO'ya katıldı.
12 Ekim 1955
: Basına ispat
hakkı verilmesini isteyen 19 Milletvekili, DP Yüksek Haysiyet Divanı'na verildi.
9 Milletvekili DP'den ihraç edildi, diğer 10 Milletvekili ise istifa
etti.
23 Ekim 1955
: Genel Nüfus
Sayımı yapıldı. Nüfusumuz: 24.064.763
24 Ekim 1955
: Bayındırlık
Bakanı Muammer Çavuşoğlu 6/7 Eylül olaylarında
uğradıkları kayıplar dolayısıyla, İzmir'deki Yunan Konsolosluğu'na, resmi
tarziye yerine geçmek üzere Hükümet adına Yunan
Bayrağı çekti.
25 Ekim 1955
: Elazığ Çimento
Fabrikası hizmete girdi.
26 Ekim 1955
: Genç-Muş
demiryolu hizmete girdi.
6 Kasım 1955
: Kayseri Şeker
Fabrikası hizmete açıldı.
29 Kasım 1955
: Menderes istifa
etti. Bayar, Hükümeti kurmakla tekrar Menderes'i
görevlendirdi.
8 Aralık 1955
: 4.Menderes
Kabinesi kuruldu. 58'e karşı 398 oyla güvenoyu aldı.
17 Aralık 1955
: 6/7 Eylül
olaylarından sonra İstanbul, İzmir ve Ankara'da sürdürülen sıkıyönetim, Ankara
ve İzmir'de kaldırıldı.
20 Aralık 1955
: Hürriyet Partisi
kuruldu.
2 Ocak 1956
: Akşehir ve Ankara
İlköğretmen Okulları açıldı.
7 Ocak 1956
: Konya Kiremit ve
Tuğla Fabrikası açıldı.
14 Ocak 1956
: İstanbul'da Divan
Oteli açıldı.
18 Ocak 1956
: Atatürk'ün kız
kardeşi Makbule Atadan (Doğumu:1885) öldü.
6 Şubat 1956
: Şekerbank kuruldu.
23 Şubat 1956
: Meclis'te, Emin
Kalafat'ın, İnönü'nün 6/7 Eylül olaylarından söz etmesinin vatanperverlikle
bağdaşmadığını söylemesi üzerine olaylar çıktı. İnönü, "Geçen hafta sözümü geri
almıştım, bu defa almayacağım ..." dedi. CHP topluca salonu terk
etti.
25 Şubat 1956
: Çoruh ilinin adı
Artvin olarak değiştirildi.
1 Mart 1956
: 6/7 Eylül
olaylarında zarar görenlere tazminatları ödenmeye
başlandı.
- İstanbul
Belediyesi ve Valiliği birbirinden ayrıldı.
8 Nisan 1956
: Seyhan Barajı
faaliyete başladı.
25 Nisan 1956
: Tuzla Jeep Montaj Fabrikası hizmete açıldı.
17 Haziran 1956
: TBMM'nin manevi
şahsiyetine hakaret iddiasıyla 1 yıl hapis cezasıyla 4 ay Bursa'da oturmaya
mahkum edilen CHP Genel Sekreteri Kasım Gülek,
cezasını tamamlayarak Ankara'ya geldi.
27 Haziran 1956
: Toplantı ve
gösteri yürüyüşleri kanunu görüşmelerinde, İnönü: "Aramızdaki farkı bilelim. Biz
mutlakıyetten bugüne geldik, siz bugünden mutlakıyete gidiyorsunuz." dedi.
Muhalefet topluca salonu terk etti. Tasarı DP'lilerin oylarıyla
yasalaştı.
8 Temmuz 1956
: Muhalefet
Liderleri, İnönü, Karaosmanoğlu ve Bölükbaşı müşterek bir tebliğ
yayınladı.
- ABD
Başkan Yardımcısı Nixon (daha sonra Başkan olacaktır),
resmi ziyarette bulunmak üzere Türkiye'ye geldi.
15 Temmuz 1956
: Kurtuluş Savaşı
Komutanlarından Orgeneral Cemil Cahit Toydemir (Doğumu
:1883) öldü.
13 Ağustos 1956
: Bakanlar
Kurulunca, ortaokullarda din dersi okutulmasına karar
verildi.
30 Eylül 1956
: Erzurum Şeker
Fabrikası ve Telefon Santrali hizmete girdi.
- Erzincan
Şeker Fabrikası hizmete girdi
23 Ocak 1957
: Ortadoğu Teknik
Üniversitesi'nin (ODTÜ) kuruluş kanunu kabul edildi.
17 Mayıs 1957
: Yazar ve
eleştirmen Nurullah Ataç (doğ:1898)
öldü.
26 Mayıs 1957
: Bolu ve
dolaylarında şiddetli deprem.
7 Haziran 1957
: Erzurum Atatürk
Üniversitesi kuruluş kanunu kabul edildi.
30 Haziran 1957
: Sanayi Bakanlığı
kuruldu.
1 Temmuz 1957
: 30 Haziran 1954
tarihinde İlçe yapılan Kırşehir yeniden İl yapıldı.
2 Temmuz 1957
: Osman Bölükbaşı tutuklandı.
7 Eylül 1957
: DP kurucularından
Prof. Fuat Köprülü partisinden istifa etti.
11 Eylül 1957
: TBMM'de
seçimlerin yenilenmesi kabul edildi.
16 Eylül 1957
: İstanbul'da
12.000 evlik Ataköy toplu konutlarının temeli atıldı.
1 Ekim 1957
: TBMM eski
Başkanlarından Mustafa Abdülhak Renda (doğ:1881) öldü.
11 Ekim 1957
: Afyon Çimento
Fabrikası hizmete girdi.
27 Ekim 1957
: Genel Seçimler
yapıldı. DP: 419, CHP: 173, CMP: 4, HP: 2, Bağımsız: 2 Milletvekili
kazandı.
1 Kasım 1957
: TBMM, 11. Dönem
çalışmalarına başladı. İstanbul Milletvekili Celal Bayar 413 oyla, 3. defa
Cumhurbaşkanlığına seçildi. Kabineyi kurmakla Adnan Menderes
görevlendirildi.
25 Kasım 1957
: Basın Yayın ve
Turizm Bakanlığı kuruldu.
- 5.
Menderes Kabinesi kuruldu.
Başbakan : Adnan
Menderes
Devlet Bakanı ve Başb. Yrd. :
Tevfik İleri
Devlet Bakanı : Emin
Kalafat
Devlet Bakanı : Muzaffer Kurbanoğlu
Adliye Bakanı : Esat Budakoğlu
Milli Savunma Bakanı : Şemi
Ergin
İçişleri Bakanı : Dr. Namık
Gedik
Dışişleri Bakanı : Fatin Rüştü Zorlu
Maliye Bakanı : Hasan Polatkan
Milli Eğitim Bakanı : Celal
Yardımcı
Bayındırlık Bakanı : Etem Menderes
Ticaret Bakanı : Abdullah Aker
Sağlık Bakanı : Dr. Lütfi Kırdar
Gümrük ve İn. Bakanı : Hadi Hüsmen
Tarım Bakanı : Nedim Ökmen
Ulaştırma Bakanı : Gen. Fevzi Uçaner
Çalışma Bakanı : Hayrettin Erkmen
Sanayi Bakanı : Samet Ağaoğlu
Basın-Yayın Bakanı : Sıtkı Yırcalı
İmar Bakanı : Medeni
Berk
4 Aralık 1957
: 5.Menderes
Kabinesi 133'e karşı 403 oyla güvenoyu aldı.
28 Kasım 1957
: Hürriyet Partisi
fesih kararı aldı. CHP ile güç birliğine karar verildi.
9 Aralık 1957
: Kurtuluş Savaşı
Komutanlarından Tümgeneral Ali İhsan Sabis
(Doğumu:1882) öldü.
27 Aralık 1957
: Meclis iç
tüzüğünde bazı değişiklikler yapıldı.
3 Ocak 1958
: Kurtuluş Savaşı
Komutanlarından Cafer Tayyar Eğilmez (doğ:1877) öldü.
16 Ocak 1958
: İstanbul'da 9
Subay tutuklandı. '9 Subay Olayı' olarak adlandırılır.
19 Ocak 1958
: Milli Savunma
Bakanı Şemi Ergin istifa etti.
28 Ocak 1958
: Kıbrıs'ta
Türklere yönelik şiddet olayları meydana geldi. İngiliz askeri Türklere karşı
ilk defa silah kullandı.
31 Ocak 1958
: TBMM, Kıbrıs'ta
İngiliz askerlerinin Türklere karşı silah kullanması dolayısıyla İngiltere'yi
kınadı.
1 Mart 1958
: Deniz Yolları
İdaresi'nin İzmit Körfezi'nde çalışan Üsküdar vapuru, öğrencilerle dolu olduğu
halde, aniden çıkan bir kasırga sonucu battı. Birçok öğrenci ve mürettebat
boğuldu.
9 Nisan 1958
: CHP'nin yayın
organı olan Ulus Gazetesi 1 ay süre ile kapatıldı.
9 Mayıs 1958
: İmar ve İskan
Bakanlığı kanunu kabul edildi.
26 Mayıs 1958
: Tutuklu bulunan 9
Subayın mahkemesine başlandı.
28 Mayıs 1958
: Basın
suçlularının affı tasarısı, DP'lilerin oyu ile reddedildi.
31 Mayıs 1958
: Haydarpaşa
Limanı'nın 1.Kısmı Hizmete girdi.
2 Haziran 1958
: İnönü'nün,
İstanbul CHP Merkezi'nde yaptığı basın toplantısındaki demecine yayın yasağı
konuldu.
7 Haziran 1958
: İstanbul'da
Beyazıt Meydanı'nda Büyük Kıbrıs mitingi yapıldı.
12 Haziran 1958
: Ankara'da Büyük
Kıbrıs mitingi yapıldı.
14 Haziran 1958
: Türk Hükümeti,
İngiltere'nin Kıbrıs planını kabul etmedi.
21 Haziran 1958
: Eskişehir, Bursa
ve Maraş'ta Kıbrıs mitingleri yapıldı.
14 Temmuz 1958
: Irak Kralı
Faysal, Prens Abdülillah ve Başbakan Nuri Sait
öldürüldü.
15 Temmuz 1958
: ABD, Lübnan'a
asker çıkardı.
17 Temmuz 1958
: İngiltere,
Ürdün'e asker çıkardı.
20 Temmuz 1958
: Irak'taki olaylar
dolayısıyla kısmi seferberlik hazırlıklarına başlandı.
-İnönü,
halkı milli birliğe davet etti: "Türk Milleti, güç olaylar karşısında,
fedakarlıkta birbiriyle yarış ederek beraber hareket etmesini bilen bir
millettir." dedi.
9 Ağustos 1958
: İngiliz Başbakanı
McMillan gelişen son olaylar üzerine Türkiye'ye
geldi.
7 Eylül 1958
: Soma Termik
Santrali hizmete açıldı.
21 Eylül 1958
: Manisa ve Denizli
Tekstil Fabrikaları hizmete açıldı.
22 Eylül 1958
: İzmir Alsancak Limanı hizmete girdi.
23 Eylül 1958
: Aydın Tekstil
Fabrikası hizmete açıldı.
25 Eylül 1958
: Kemer Barajı ve
Hidroelektrik Santrali hizmete girdi.
1 Ekim 1958
: İngiltere'nin
hazırladığı ve Türkiye'nin kabul etmiş olduğu, yeni Kıbrıs planı uygulanmaya
başlandı.
- Kıbrıs
bunalımı, Türkiye ile Yunanistan arasında daha da
yoğunlaşıyor.
- Diyanet
İşleri Başkanı Eyüp Sabri Hayırlıoğlu'nun, Batı
Trakya'da yayınlanan Sebat gazetesinin bir sorusu üzerine gazeteye gönderdiği
cevap: "... Kur'an'ın Türk Harfleriyle yazılması doğru
değildir ..."
1 Kasım 1958
: Büyük Şair Yahya
Kemal Beyatlı (Doğumu:1884)
öldü.
3 Kasım 1958
: CHP'nin yayın
organı Ulus gazetesi 1 ay süre ile tekrar kapatıldı.
7 Kasım 1958
: Yazar Aka Gündüz
(Doğumu:1885) öldü.
17 Kasım 1958
: Erzurum Atatürk
üniversitesi, Cumhurbaşkanı Bayar tarafından açıldı.
25 Kasım 1958
: 9 subaydan (9
subay olayı) 8'i beraat etti.
27 Kasım 1958
: Pınarhisar Çimento Fabrikası açıldı.
30 Kasım 1958
: Akis Dergisi
başyazarı, İnönü'nün damadı Metin Toker, Nihat Erim'in
manevi şahsiyetini tahkirden bir yıllık hapis cezasına çarptırıldı.
31 Aralık 1958
: Demirköprü Barajı ve Hidroelektrik Santrali hizmete
açıldı.
5 Şubat 1959
: Türk-Yunan görüşmeleri Zürih'te başladı.
10 Şubat 1959 : İnönü'nün, CHP Grubunda,
'Milletvekillerine zam teklifinin reddedilmesini isteyen' önergesi oybirliği ile
kabul edildi.
11 Şubat 1959 :
Zürih Antlaşması
imzalandı. Türkiye ile Yunanistan arasında, Kıbrıs Cumhuriyetinin kurulmasıyla
ilgili şartlar tespit edildi.
16 Şubat 1959 :
Milletvekillerine zam teklifi, 144 CHP'li ve 1
DP'linin aleyhte oyuna rağmen 249 oyla kabul edildi.
17 Şubat 1959
: Başbakan Menderes'i Londra'ya götüren uçak,
Gatwick Kasabası yakınlarında düştü. 14 kişinin öldüğü
kazada Başbakan Adnan Menderes kurtuldu. Olayın Türkiye'de duyulması üzerine,
bir süredir İktidar ile Muhalefet arasında süren gerginlik bir anda yerini
ılımlı bir ortama bıraktı. Ancak bu bahar havası
sürdürülemedi.
19 Şubat 1959
: Kıbrıs konusunda Londra Antlaşması imzalandı.
Türkiye, İngiltere, Yunanistan, Kıbrıs Türk ve Rum temsilcileri tarafından imza
edildi.
4 Mart 1959 : TBMM, Londra Antlaşması'nı,
muhalefetin 138 red oyuna karşın 347 oy ile kabul
etti.
24 Nisan 1959
: İnönü'nün 28 Aralık 1958 tarihinde Ankara İl
Kongresinde yaptığı konuşmadan dolayı dokunulmazlığının kaldırılması
istenildi.
1 Mayıs 1959 :
Uşak'ta İsmet İnönü'nün başına taş atıldı. 12
kişi tutuklandı.
2 Mayıs 1959
: İzmir'de bir süre önce meydana gelen protesto
ve gösterilerin yayınlanması yasaklandı.
4 Mayıs 1959
: İstanbul'da meydana gelen olayların
yayınlanması yasaklandı.
- İnönü,
İzmir'de basın toplantısı düzenledi :
"... Seyahatimin nihayetini çok huzurlu idrak ettim. Basının memleket
meselelerine gösterdiği çok feyizli ilginin
minnettarıyım."
7 Mayıs 1959
: Yunanistan Başbakanı Karamanlis, resmi ziyarette bulunmak için Türkiye'ye
geldi.
20 Temmuz 1959 :
TBMM'de sert tartışmalardan sonra ara
seçimlerin ertelenmesi kabul edildi.
29 Temmuz 1959
: İstanbul'da 3, Nazilli'de 1 gazeteci hapse
mahkum edildi.
2 Ağustos 1959
: Diyarbakır'da 'Sinan 1' petrol kuyusu
işletmeye açıldı.
27 Eylül 1959 :
CHP Genel Sekreteri Kasım Gülek istifa etti.
7 Kasım 1959 :
Milletvekili Osman Bölükbaşı 10 ay hapse mahkum oldu.
18 Kasım 1959 :
Yüksek İslam Enstitüsü, İstanbul'da geçici
olarak İmam Hatip Okulu'nda öğretime başladı.
6 Aralık 1959 :
Amerika Başkanı Eisenhower resmi ziyarette
bulunmak üzere Türkiye'ye geldi.
16 Aralık 1959
: Vatan Gazetesi 1 ay süre ile
kapatıldı.
30 Aralık 1959
: CHP Grubu, Hükümetin 'Bedelsiz ithal oto
getirilmesi tasarısı' üzerine, Milletvekillerine olumsuz görüş tavsiyesi
aldı.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder