1940
8 Ocak 1940
:
Türkiye-Fransa-İngiltere Kredi Antlaşması imzalandı.
30 Mart 1940
: Türkiye-Suriye
Dostluk ve İyi Komşuluk Antlaşması imzalandı. (Hatay meselesi ile ilgili olarak
gerilimli günler yaşadığımız Suriye ile, 2. Dünya Savaşının bütün dünyayı
tedirgin ettiği günlerde imzalanmıştır.)
31 Mart 1940
: Bursa’da ‘Göl
barajı’ hizmete girdi.
9 Nisan 1940
: Alman orduları
Danimarka ve Norveç’e girdi.
9 Mayıs 1940
: İngiliz Başbakanı
Churchill’in mesajı: “...Türkiye’nin bu zamanda bize müzahereti (yardımı)
hepimize cesaret verecek bir amildir.”
10 Mayıs 1940
: Alman orduları
Lüksemburg ve Hollanda’ya girdi.
13 Mayıs 1940
: Alman orduları
Fransa’ya girdi.
19 Mayıs 1940
: İstanbul’da Dolmabahçe Stadının temeli atıldı. (Şu anki ismi ‘Beşiktaş
İnönü Stadı’dır.)
28 Mayıs 1940
: Bingöl’de deprem,
hasar var.
22 Haziran 1940
: Fransa, Almanlar
karşısında ‘Ateşkes Antlaşması’ imzaladı.
29 Haziran 1940
: Türk-Alman
Antlaşması imzalandı.
20 Ekim 1940
: Nüfus sayımı
yapıldı, nüfusumuz: 17.820.950.
28 Ekim 1940
: İtalya,
Yunanistan’a saldırdı.
25 Kasım 1940
: 2. Dünya
Savaşı’nın sınırlarımıza doğru yayılması üzerine; İstanbul, Edirne, Kırklareli,
Tekirdağ, Çanakkale ve Kocaeli’de sıkıyönetim ilan
edildi.
30 Kasım 1940
: İstanbul’da
karartma başladı.
19 Aralık 1940
: İtalyan
saldırısına uğrayan Yunanistan’a Kurtuluş şilebiyle yardım malzemesi
gönderildi.
20 Aralık 1940
: Malatya (Arapgir) ve Tunceli (Çemişgezek)
dolaylarında şiddetli deprem.
1 Ocak 1941
: İngiltere
Başbakanı Churchill, Anadolu Ajansı vasıtasıyla Türk Milletine gönderdiği
mesajda: “... Geçen müşkül aylarda Türkiye’nin değişmez dostluğuna mahzar
olduk.”
17 Ocak 1941
: Türk-Bulgar
Antlaşması imzalandı.
18 Şubat 1941
: Petrol Ofisi
kuruldu.
27 Şubat 1941
: İngiltere
Dışişleri Bakanı Anthony Eden Ankara’ya
geldi.
4 Mart 1941
: Alman Büyükelçisi
Von Papen, İnönü’ye Adolf
Hitler’in mesajını getirdi. 21 Mart 1941’de İnönü, Hitler’e cevabi mesajını
gönderdi.
19 Mart 1941
: Sıkıyönetim 3 ay
daha uzatıldı.
24 Mart 1941
: Türkiye ve Rusya
bir deklarasyon yayınladılar: “... Türkiye herhangi bir saldırıya uğradığı
taktirde, Sovyet Rusya tarafsızlığını koruyacaktır.”
- Niksar ve
çevresinde deprem, 500 ölü var.
27 Nisan 1941
: Antakya’da hafif
çapta deprem.
18 Haziran 1941
: Türkiye-Almanya
Dostluk Antlaşması imzalandı.
20 Haziran 1941
: İnönü ile Adolf
Hitler arasında karşılıklı mektuplar gönderildi.
22 Haziran 1941
: Ajanslar sabahın
erken saatlerinde Alman ordusunun Sovyet sınırlarını geçtiğini duyurdu. 2. Dünya Savaşı’nın gidişatını
değiştirecek olan Alman-Rus savaşı başlamıştı.
- Hükümet,
yayınladığı resmi tebliğde: “Cumhuriyet Hükümeti, Almanya-Sovyetler Birliği
Savaşı dolayısıyla hasıl olan durum karşısında tarafsızlığını ilana karar
vermiştir.”
23 Haziran 1941
: Refah faciası.
1939 yılında İngiltere’ye sipariş edilen 4 denizaltı ve 4 muhrip’i teslim almak
üzere Mersin’den hareket eden Refah Şilebi, batırıldı. Savaşta tarafsız
olmamızdan dolayı, bordalarına ve güvertesine Türk Sancağı Bandaj yapılan ve
reflektörlerle aydınlatılan Şilep, Mersin’den hareketinden 5 saat sonra saat
22.30 sıralarında meçhul bir gemi tarafından atılan torpido ile vuruldu.
Elektrik makineleri ve telsizi tamamen kullanılamaz hale geldi, mevcut kurtarma
filikalarının su kaçırması dolayısıyla ancak birisi kullanılabildi. 4 saat kadar
su üzerinde kalan Şilep, batmaktan kurtarılamadı. Tek kurtarma filikasıyla facia
yerinden ayrılan 28 kişi, 36 saat sonra Karataş
mevkiine çıkarak geminin battığını bildirdiler. Türkiye’nin ancak olaydan 36
saat sonra haberi olabilmişti. Kaza mahalline gönderilen uçak ve gemilerle
yapılan kurtarma ve araştırma faaliyetleri sonucunda, olaydan 72 saat sonra bir
denizci sağ olarak kurtarılabildi. Faciada, 15 Deniz Subayı, 16 Hava Öğrencisi,
48 Denizaltı Astsubayı, 63 Deniz Eri ve 25 Gemi Mürettebatı olmak üzere 167
Denizci Şehit olmuştur. Kurtulanların aktardıklarıyla, faciada Denizaltı
Filotilla Gv. Yrb. Zeki Işın
ile Gemi Süvarisi İzzet Dalgakıran, Gemiyi terk etme teşebbüsünde bulunmayarak
diğer 165 Askerimiz ile birlikte şehit olmuşlardır.
25 Haziran 1941
: TBMM’de,
Türk-Alman Antlaşması oybirliğiyle kabul edildi.
1 Temmuz 1941
: Fransız Devlet
Başkanı Mareşal Petain, İnönü’ye mesaj
gönderdi.
14 Ağustos 1941
: İngiltere ve
Sovyetler Birliği, Türk Hükümeti’ne müşterek bir nota vererek, ‘Montreux Antlaşması’na sadakatlerini
yenilediler.
25 Ağustos 1941
: Ruslar ve
İngilizler İran’ı işgale başladılar.
9 Eylül 1941
: Ağrı Patnos’ta
deprem.
11 Eylül 1941
: Van ve Başkale
dolaylarında deprem.
21 Eylül 1941
: İstanbul’da
Fener’de meydana gelen yangında, 94 ev, 2 cami, 1 mescit ve Patrikhane
Müştemilatı yandı.
25 Kasım 1941
: Bulgaristan,
Mihver Devletleri yanında savaşa katıldı.
8 Aralık 1941
: Amerika Birleşik
Devletleri, Japonya’ya savaş ilan etti.
10 Aralık 1941
: Bitlis ve
çevresinde deprem.
19 Aralık 1941
: İstanbul’da
ekmek, karneye bağlandı.
17 Ocak 1942
: Ankara'da ekmek
karneye bağlandı.
16 Mart 1942
: Üç savaş uçağı
Milas'ı bombaladı, olaydan sonra yanlışlık olduğu
belirtildi.
8 Nisan 1942
: İzmir'de İngiliz
ve İtalyan yaralılar değiştirildi.
15 Nisan 1942
: Türk İnkılap
Tarihi Enstitüsü kurulması hakkındaki kanun kabul edildi.
9 Haziran 1942
: Anıtkabir
projeleri için açılan yarışmada, Prof. Emin Onat ve Orhan Arda'nın projeleri
birinci oldu.
12 Haziran 1942
: 6 ilde
sıkıyönetim altı ay daha uzatıldı.
7 Temmuz 1942
: Eski
Başbakanlardan Dr. Refik Saydam (Doğumu:1881) öldü.
9 Temmuz 1942
: Şükrü Saraçoğlu,
Kabineyi kurmakla görevlendirildi.
14 Temmuz 1942
: 'Atılay Denizaltı' gemimiz batırıldı. Sabah saatlerinde,
Çanakkale boğazında dalmış, boğazdan çıkış yaptıktan sonra mayına çarpma
neticesi büyük bir yara almış ve 80 metre derinlikte dibe oturmuştur. Atılay Denizaltısının mürettebatı
olan 90 Askerimiz Şehit olmuştur.
10 Ağustos 1942
: 4. Türk Dil
Kurultayı açıldı.
8 Eylül 1942
: Kurtuluş Savaşı
dönemi Sağlık Bakanlarından, Lozan Konferansı Delegelerinden, yazar Dr. Rıza Nur
(doğ:1879) öldü.
1 Ekim 1942
: Karne ile ekmek
dağıtılan bütün illerde halka ekmeklik hububat verilmeye
başlandı.
11 Kasım 1942
: Varlık Vergisi
Kanunu kabul edildi.
13 Kasım 1942
: Devlet
personeline ücretsiz elbise ve ayakkabı verdi.
31 Aralık 1942
: Türkiye-Almanya
kredi antlaşması imzalandı.
1 Şubat 1943
: İsmet İnönü ve
İngiliz Başbakanı Churchill görüşmesi Adana'da başladı.
20 Şubat 1943
: Milli Eğitim
Şurası Ankara'da başladı.
23 Şubat 1943
: İnönü'nün, 7.
Milletvekili seçimleri dolayısıyla Millete bildirisi: "... Bugüne kadar Dünya
Savaşı'na bulaşmamış olacağımızı, dört sene evvel kimse tahmin
edemezdi."
28 Şubat 1943
: Milletvekili
seçimleri yapıldı.
8 Mart 1943
: TBMM toplandı,
Cumhurbaşkanlığı'na tekrar İsmet İnönü seçildi, İnönü Kabineyi kurmakla Şükrü
Saraçoğlu'nu görevlendirdi.
21 Mart 1943
: İngiliz ve
İtalyan yaralılar Mersin'de değiştirildi.
29 Mart 1943
: İngiliz Lordlar ve Avam Kamaraları, TBMM'ye dostluk mesajları
gönderdi.
19 Nisan 1943
: Türkiye-Almanya
Ticaret Antlaşması imzalandı.
2 Mayıs 1943
: Kozlu - Zonguldak
demiryolu hizmete girdi.
19 Mayıs 1943
: Ankara'da Gençlik
Parkı açıldı.
6 Haziran 1943
: Sivas Çimento
Fabrikası işletmeye açıldı.
20 Haziran 1943
: Adapazarı ve
Geyve'de büyük deprem.
28 Haziran 1943
: Diyarbakır-Batman
demiryolu hizmete girdi.
30 Haziran 1943
: Seyhan Regülatörü
hizmete girdi.
10 Eylül 1943
: İstanbul Kapalıçarşı'daki büyük yangında 202 dükkan yandı.
1 Kasım 1943
: Roosevelt,
Churchill, Çan Kay Şek, Kahire Konferansında bir araya geldi, İkinci Dünya
savaşının sonu geliyor.
5 Kasım 1943
: Kahire'de Türk ve
İngiliz resmi görüşmeleri yapıldı.
20 Kasım 1943
: İstanbul Teknik
Üniversitesi kuruldu.
27 Kasım 1943
: Çorum, Tokat,
Amasya ve Kastamonu dolaylarında deprem. 4.000 ölü var.
- Tahran
Konferansı, Üç Büyükler (Roosevelt, Churchill, Stalin) buluştu. 2. Dünya Savaşı
son buluyor.
7 Aralık 1943
: Kahire'de;
Roosevelt – Churchill - İnönü buluştu.
21 Aralık 1943
: Eski Bakanlardan,
Üniversite devrim tarihi okutmanlarından, devrimci Mahmut Esat Bozkurt (Doğumu:1892) öldü.
7 Ocak 1944
: Genel Kurmay
Başkanı Mareşal Fevzi Çakmak emekliye ayrıldı, yerine 2. Başkan Orgeneral Kazım
Orbay atandı.
14 Ocak 1944
: Şair Mehmet Emin
Yurdakul (Doğumu:1864) öldü.
1 Şubat 1944
: Bolu, Gerede,
Düzce ve Çerkeş dolaylarında büyük deprem, 4.000 kayıp
var.
24 Mart 1944
: Büyük Türk
Amirali Barbaros Hayreddin Paşa (1473-1546) 'nın heykeli, İstanbul Beşiktaş'taki türbesi önünde
açıldı.
30 Mart 1944
: Marmaris
civarında 'Krom Şilebi' meçhul kişilerce torpillenerek
batırıldı.
1 Nisan 1944
: Tiyatro sanatçısı
Hazım Körmükçü (Doğumu:1898)
öldü.
20 Nisan 1944
: Avrupa'ya Krom
sevkıyatı durduruldu.
4 Haziran 1944
: 1854 yılından
beri devam eden Düyunu Umumiye tarihe karıştı.
2 Ağustos 1944
: TBMM, Almanya ile
ilişkilerin kesilmesine karar verdi.
9 Ekim 1944
: Ankara'da Rasattepe'de, Anıtkabir'in temeli
atıldı.
1 Kasım 1944
: Fevzipaşa-Malatya-Diyarbakır-Kurtalan demiryolu hizmete
açıldı.
3 Kasım 1944
: Işıkları karartma
tedbirleri kaldırıldı.
19 Kasım 1944
: Elazığ-Van
demiryolu yapımına başlanıldı.
3 Ocak 1945
: TBMM, Japon
Devleti ile ilişkileri kesmeye karar verdi.
10 Ocak 1945
: Çıkarılan bir
kanunla Anayasa'nın dili Türkçeleştirildi.
- Bazı ay
adlarının değiştirilmesi hakkındaki kanun kabul edildi. Teşrinievvel (Ekim),
Teşrinisani (Kasım), Kanunuevvel (Aralık), Kanunusani (Ocak) olarak
değiştirildi.
15 Ocak 1945
: İstanbul Boğaziçi
iskeleleri arasında yolcu taşımacılığı yapan Şirketi Hayriye satın
alındı.
8 Şubat 1945
: Ankara-Çankırı
arasında telefon görüşmeleri başladı.
23 Şubat 1945
: Türkiye-Amerika
arasında ikili yardım antlaşması imzalandı.
- Almanya
ve Japonya'ya savaş ilanı TBMM'de oybirliği ile kabul
edildi.
2 Mart 1945
:
Bitlis-Tatvan-Erciş bölgesinde deprem.
20 Mart 1945
: Adana'da
deprem.
27 Mart 1945
: Yazar Halit Ziya Uşaklıgil (Doğumu:1866)
öldü.
7 Mayıs 1945
: Almanya teslim
oldu, böylece 2. Dünya Savaşı Avrupa'da son buldu.
11 Mayıs 1945
: TBMM, Savaşın
kansız atlatılmasından dolayı İnönü'ye teşekkür etti.
29 Mayıs 1945
: Saraçoğlu
Hükümeti 7'ye karşı 359 oyla güven oyu aldı. Muhalifler; Bayar, Menderes, Koraltan, Köprülü, Sazak, Bayur,
Peker.
12 Haziran 1945
: Bayar ve üç
arkadaşı, dörtlü bir önerge vererek Parti Tüzüğü ile bazı kanunların değişmesini
istediler.
13 Haziran 1945
: İller Bankası
kanunu kabul edildi.
- Celal
Bayar, Basın Kanununun 50. ve 17. maddelerinde bazı değişiklikler yapılması için
TBMM'ye tasarı verdi.
22 Haziran 1945
: Çalışma Bakanlığı
Kuruluş Kanunu kabul edildi.
26 Haziran 1945
: Türkiye, San
Francisco'da Birleşmiş Milletler Antlaşmasını imzaladı. 1945 Şubat'ında Yalta'da toplanan Üç Büyükler (İngiltere, Amerika, Rusya),
Birleşmiş Milletler Anayasası'nın hazırlanması için bir komisyon kurulmasına
karar verdiler. 1945 Nisan'ında milletlerarası teşkilatı kuracak olan Birleşmiş
Milletler Konferansı, San Francisco şehrinde toplandı. Konferansa katılabilmek
için ilk şart, 1 Mart 1945'e kadar Almanya ve Japonya'ya savaş
açmaktı.
29 Haziran 1945
: Gazeteci ve
Cumhuriyet Gazetesi kurucusu, Yunus Nadi Abalıoğlu (Doğumu:1880) öldü.
6 Temmuz 1945
: Ulaştırma
Bakanlığı Kanunu kabul edildi.
9 Temmuz 1945
: Ormanların
devletleştirilmesini öngören kanun kabul edildi.
18 Temmuz 1945
: Milli Kalkınma
Partisi kuruldu.
29 Temmuz 1945
: Ereğli Limanının
temeli atıldı.
6 Ağustos 1945
: İlk Atom Bombası,
Japonya'nın Hiroşima şehrine yerel saatle 08.15'de atıldı. Havada patlatılan
bomba 20.000 (dinamit) gücündeydi. Şehirde 10 km. karelik alanı yerle bir etti,
66.000 kişi öldü, 69.000 kişi yaralandı.
9 Ağustos 1945
: Amerika, Japon
şehri Nagasaki'ye ikinci Atom Bombasını attı, 37.000
kişi öldü, 40.000 kişi yaralandı. İki Atom Bombası sonucunda Japonya teslim oldu
ancak, insanlık tarihinin en büyük vahşetlerinden biri olan bu olayda, Japonya
103.000 ölü ve 109.000 yaralı verdi, bombaların yaydığı radyasyon dolayısıyla,
yüzbinlerce insan çeşitli hastalıklara
yakalandı.
10 Ağustos 1945
: 2. Dünya Savaşı
sona erdi.
15 Ağustos 1945
: TBMM, Birleşmiş
Milletler Anayasası'nı kabul etti.
26 Eylül 1945
: Adnan Menderes ve
Fuat Köprülü'nün CHP'den ihraç edilmeleri üzerine,
Celal Bayar'da İzmir Milletvekilliğinden istifa etti.
10 Ekim 1945
: Amerika,
İngiltere ve Rusya, Potsdam Konferansında Türkiye ile
ayrı ayrı görüşmeye karar
verdiler.
17 Ekim 1945
: Ankara Tıp
Fakültesi açıldı.
21 Ekim 1945
: Genel nüfus
sayımı yapıldı. Nüfusumuz: 18.790.174
1 Kasım 1945
: TBMM,
Cumhurbaşkanı İnönü'nün konuşmasıyla açıldı: "... Tek eksiğimiz, Hükümet
Partisinin karşısında başka parti bulunmamasıdır."
- Celal
Bayar, yaptığı açıklamada, "Parti kuruyoruz, bu muhakkaktır, fakat birkaç gün
geçmeden tafsilat veremem."
dedi.
20 Kasım 1945
: Van'da büyük
deprem.
3 Aralık 1945
: Celal Bayar, CHP
Genel Sekreterliği'ne gönderdiği kısa bir yazı ile Parti'den istifa
etti.
20 Aralık 1945
: İki Gürcü
Profesör, Giresun'a kadar bütün Kuzey Doğu Anadolu'nun Gürcistan'a katılması
tezini savundular.
7 Ocak 1946
: Demokrat Parti
kuruldu.
8 Ocak 1946
: Parti kurucuları,
Ankara'da bir evde yaptıkları toplantıda, Demokrat Parti Başkanlığına Celal
Bayar'ı seçtiler.
21 Şubat 1946
: İki Gürcü
profesörün doğu Karadeniz’de hak iddia etmeleri üzerine gerginleşen ortamda (20
Aralık 1945), İngiltere Dışişleri Bakanı Bevin'in
mesajı: "Türkiye'nin hür ve müstakil yaşamasını, Türk-Sovyet Antlaşması'nın
yenilenmesini isteriz... Türkiye ile SSCB arasında bir sınır konusunun çıkmasını
üzülerek karşılıyoruz. Bu sınır Fatih tarafından çizilmiş
değildi..."
13 Mart 1946
: DP'nin bir
muvazaa partisi olduğu hakkındaki söylentileri, Bayar cevaplandırdı: " Ne Halk
Partisi'ne ve ne de Partimize böyle küçültücü bir hareketi yüklemeğe imkan
yoktur."
5 Nisan 1946
: Amerika'da vefat
eden Türk Büyükelçisi Münir Ertegün'ün naaşını taşıyan savaş gemisi Missouri, saat 8.00'de Haydarpaşa Limanına demirledi.
Dünyanın en büyük savaş gemisi olan Missouri ile Türk
Büyükelçisi'nin cenazesinin gönderilmesi özel bir anlam taşıyordu. Dünya'nın
süper güç adayı ABD, Missouri'yi göndermekle,
Türkiye'den Boğazlar'da ve Doğu Karadeniz'de hak talep
eden diğer süper güç adayı SSCB'ye bir mesaj göndermişti.
6 Nisan 1946
: İnönü, Başkan
Truman'ın özel temsilcisi Weddell'i kabul etti.
15 Nisan 1946
: Ankara'da Milli
Kütüphane kurulması amacıyla 'Hazırlık Bürosu' kuruldu.
20 Nisan 1946
: DP, ara seçimlere
katılmamaya karar verdi.
11 Mayıs 1946
: CHP Olağanüstü
Kurultayı'nda İnönü konuştu: "... Serbest, samimi bir seçim
hedefimizdir."
31 Mayıs 1946
: Varto- Malazgirt
ve Malatya'da deprem. Varto'da 3.000 ev yıkıldı, 650 ölü
var.
-
Türkiye'de ilk defa tek dereceli milletvekili seçimi kabul
edildi.
10 Haziran 1946
: TBMM, 2'ye karşı
383 oyla seçimleri yenileme kararı aldı.
13 Haziran 1946
: Üniversitelere
muhtariyet veren kanun kabul edildi.
14 Haziran 1946
: Türkiye Emlak
Kredi Bankası'nın kurulmasına dair kanun kabul edildi.
9 Temmuz 1946
: Ankara Valisi
Nevzat Tandoğan intihar etti.
17 Temmuz 1946
: İnönü'nün radyoda
seçim konuşması: "... Milli iradenin hakiki ve temiz bir surette meydana
çıkması, hepimizin müşterek başarımız, kanuni görevimiz, şerefimiz olacaktır...
Partim seçimi kaybedecek olursa Cumhurbaşkanlığı'ndan çekilmemin tabii bir şey
olduğunu bütün vatandaşlarımın bilmesi lazımdır."
18 Temmuz 1946
: Bayar,
Balıkesir'de konuştu: "... Yeni bir devre giriyoruz. Bu pazar günü yapılacak
seçimde bu devre açılıyor..."
21 Temmuz 1946
: Memleketimizde
muhalefetinde katıldığı ilk tek dereceli genel seçim yapıldı. CHP:396, DP:61,
Bağımsız:7 milletvekili kazanmıştır. Seçimlere hile karıştırıldığına dair DP'nin
itirazları bir sonuç vermedi, ancak günümüzde dahi bu seçim hala
tartışılmaktadır.
30 Temmuz 1946
: Genel Kurmay
Başkanı Org. Kazım Orbay istifa etti, yerine Orgeneral
Salih Omurtak getirildi.
5 Ağustos 1946
: TBMM açıldı.
İnönü 451 Milletvekilinden 388'inin oyu ile tekrar Cumhurbaşkanlığı'na seçildi.
Başbakan Saraçoğlu istifa etti. Recep Peker, yeni kabineyi kurmakla
görevlendirildi. TBMM Başkanlığı'na, 379 oyla General Kazım Karabekir seçildi.
8 Ağustos 1946
: Sovyet Rusya,
Türkiye ile ilgili devletlere başvurarak Boğazları Türkiye ile müşterek olarak
kontrol etmek amacıyla 'Boğazlar Rejiminin' değişmesini
istedi.
13 Ağustos 1946
: DP Grup
Başkanlığı bir tebliğ yayınlayarak, Sovyet notası karşısında Hükümetin yanında
olduklarını bildirdi.
14 Ağustos 1946
: Recep Peker
Kabinesi güvenoyu aldı.
22 Ağustos 1946
: Sovyet notasına
Türkiye'nin cevabı: "... Boğazları beraberce koruma teklifi Türkiye'nin hiçbir
surette feragat edemeyeceği ve kısıtlanmasını kabul edemeyeceği egemenlik
haklarına ve güvenliğine aykırıdır."
7 Eylül 1946
: Türk Lirası
devalüe edildi. '7 Eylül kararı' olarak anılır.
13 Eylül 1946
: Devlet Bakanlığı
ve Başbakan Yardımcılığı kuruldu.
28 Eylül 1946
: Sovyetlerin
cevabı: "... Boğazların korunması Türkiye ve SSCB'ye ait
olmalıdır."
21 Ekim 1946
: Sovyet Rusya'ya
verilen notanın metni açıklandı: ".. Müşterek savunma teklifi egemenliğimize
aykırıdır."
4 Aralık 1946
: Erzurum Ticaret
Borsası kuruldu.
10 Aralık 1946
: İnsan Hakları
Evrensel Beyannamesi yayınlandı.
18 Aralık 1946
: DP'liler bütçe
görüşmelerinde Meclis'i topluca terk ettiler.
23 Aralık 1946
: İnönü,
anlaşmazlığı çözümlemek için Bayar, Köprülü ve Saraçoğlu ile ayrı ayrı görüştü.
26 Aralık 1946
:
İnönü, iki partiyi de
yatıştırarak, DP'lilerin Meclis çalışmalarına katılmalarını temin
etti.
7 Ocak 1947
: Demokrat
Parti'nin ilk büyük kongresi, Celal Bayar'ın konuşmasıyla açıldı.
12 Mart 1947
: ABD Başkanı Truman, Türkiye ve Yunanistan'a 400.000.000 dolar yardım
verilmesi için Senato'da yaptığı konuşmada: "... Türkiye'nin bağımsız olarak
kalmasının önemi büyüktür."
3 Nisan 1947
: DP, yayınladığı
bir bildiri ile 4 ilde yapılacak milletvekili seçimlerine girmeme kararını
açıkladı.
7 Nisan 1947
: 4 ilde
milletvekili seçimleri yapıldı. DP katılmadı.
2 Mayıs 1947
: Amiral Bernard Bier komutasında bir
Amerikan Filosu İstanbul'a geldi. İnönü, Amiral'i Ankara'da kabul
etti.
9 Mayıs 1947
: Amerika, Türkiye
ve Yunanistan'a yardım kararını, 107'ye karşı 287 oyla kabul
etti.
13 Mayıs 1947
: İnönü, British United Press Ajansı'na yaptığı açıklamalarda; "Türkiye herhangi bir
ülkeye Boğazlarda üs vermeye razı mıdır?" sorusuna; "Türkiye'nin toprak
bütünlüğü ile egemenliğine dokunan hiçbir konu, söz konusu olamaz."
dedi.
20 Mayıs 1947
: Rize Çay
Fabrikası ilk ürününü verdi.
23 Mayıs 1947
: İnönü'nün,
Amerika'ya mesajı; "... Amerikan yardımı, cihan barışının devamı ve yenilenmesi
uğrunda kendisine düşen büyük rolü tamamıyla benimsediğini gösteren ümitlerle
dolu bir işarettir."
28 Mayıs 1947
: Sıkıyönetim 6 ay
daha uzatıldı.
- Celal
Bayar, 7 yıldan beri ilk defa TBMM'de söz aldı. İstanbul'da sıkıyönetimin devamı
konusunda konuştu.
7 Temmuz 1947
: Gaziantep şarap
fabrikası açıldı.
10 Temmuz 1947
: İnönü, Bayar'la
görüştü ve gelişen politik durum üzerinde durulduğu
açıklandı.
9 Eylül 1947
: Başbakan Recep
Peker istifa etti. Hasan Saka, Kabineyi kurmakla
görevlendirildi.
21 Eylül 1947
: Kozlu'da bir
maden ocağında meydana gelen grizu patlamasında 48 işçi
öldü.
1 Ekim 1947
: İnönü, Meclisi
olağanüstü toplantıya çağırdı.
13 Ekim 1947
: Hasan Saka
Kabinesi, 49'a karşı 362 oyla güvenoyu aldı.
25 Ekim 1947
: Sovyet delegesi
Vişinski, Birleşmiş Milletler'de Kars ve Ardahan'ı istedi.
1 Kasım 1947
: İnönü, TBMM'nin
açılışında yaptığı konuşmada: "... Yurdumuzun bütünlüğüne ve haklarımıza karşı
herhangi bir tecavüz emeli beslenmesine asla müsaade
etmeyeceğiz."
- Kazım
Karabekir Paşa, 322 oyla tekrar Meclis Başkanlığına
seçildi.
27 Kasım 1947
: Halkevleri'nin, CHP'ye bağlı hükmi şahsiyete haiz bir
kuruluş halini alması kararlaştırıldı.
30 Kasım 1947
: CHP,
7.Kurultayı'nda, partinin yeni tüzüğü kabul edildi, Genel Başkanlığa tekrar
İsmet İnönü seçildi.
10 Aralık 1947
: Ceyhan, Adana ve
Tarsus dolaylarında deprem.
16 Aralık 1947
: Palu-Genç
demiryolu hizmete açıldı.
25 Ocak 1948
: Kurtuluş Savaşı
Komutanlarından, Şark Fatihi olarak nam salan, TBMM Başkanı, şair ve edip,
Orgeneral Kazım Karabekir (Doğumu:1882) öldü.
30 Ocak 1948
: Akbank, Adana'da
kuruldu.
20 Şubat 1948
: Bulgaristan
tarafından iki uçağımızın düşürülmesi üzerine, Bulgaristan'a nota
verildi.
1 Mart 1948
: Eski Gümrük ve
Tekel Bakanı Suat Hayri Ürgüplü'nün yüce divanda
yargılanmasına başlandı.
20 Mart 1948
: Kurtuluş Savaşı
Komutanlarından, Korgeneral Naci Eldeniz (Doğumu:1875)
öldü.
1 Mayıs 1948
: İstanbul'da,
Sedat Simavi tarafından kurulan Hürriyet Gazetesi
yayın hayatına başladı.
25 Mayıs 1948
: CHP Meclis
Grubunda, 'İlahiyat Fakültesi' kurulması kararlaştırıldı.
8 Haziran 1948
: Başbakan Hasan
Saka istifa etti. Kabineyi kurmakla tekrar Hasan Saka
görevlendirildi.
18 Haziran 1948
: İkinci Hasan Saka
Kabinesi, 40'a karşı 308 oyla güvenoyu aldı.
2 Temmuz 1948
: TBMM'de yeni
seçim kanununun müzakeresine başlandı.
7 Temmuz 1948
: DP'liler, seçim
kanunu görüşmelerinde salonu topluca terk ettiler.
19 Temmuz 1948
: Millet Partisi
kuruldu. Mareşal Fevzi Çakmak bir bildiri yayınladı.
15 Ağustos 1948
: Milli Kütüphane
Ankara'da hizmete açıldı.
5 Ekim 1948
: Yüce Divan, Suat
Hayri Ürgüplü'nün suçsuzluğuna karar
verdi.
1 Kasım 1948
: Milli Eğitim
Bakanlığı, 15 Şubat 1949'dan itibaren okullarda isteyenlerin din dersi takip
edebileceklerine karar verdi.
6 Aralık 1948
: Atatürk'ün
hastalığı dolayısıyla satın alınan Savanora yatı
satılığa çıkarıldı. (Tekneye alıcı çıkmadı, 02.07.1951'de Deniz Harp Okulu'na
devredildi. Teknede halen Atatürk'ün özel dairesi ve eşyaları olduğu gibi
korunmaktadır.)
10 Aralık 1948
: Türkiye, UNESCO'
ya katıldı. Türkiye, İnsan Hakları Evrensel
Beyannamesini imzaladı.
14 Ocak 1949
: Başbakan Hasan
Saka istifa etti, Prof. Şemsettin Günaltay Kabineyi
kurmakla görevlendirildi. CHP'de huzursuzluk iyice su yüzüne çıkmaya başladı.
24 Ocak 1949
: Günaltay Kabinesi, 42'ye karşı 349 oyla güvenoyu
aldı.
- Behçet
Kemal Çağlar, Cumhuriyet Halk Partisinden ve Milletvekilliğinden istifa etti.
Yaptığı açıklamada: "... En iyimseriniz, en taşkın savunucunuz olan ben artık
inancımı kaybetmiş bulunuyorum." dedi.
27 Ocak 1949
: Amiral Richard
Conolly komutasında bir Amerikan Filosu İstanbul'a
geldi. İnönü, Amiral'i kabul etti.
31 Ocak 1949
: CHP grubu ilk
açık oturumu yaptı.
1 Şubat 1949
: İlkokullarda
ihtiyari olarak din dersi okutulmasına karar verildi.
30 Mart 1949
: Bayar,
Balıkesir'de yaptığı konuşmada: "Laiklik, vicdan hürriyetine dayanan Cumhuriyet
Rejiminin teminatı olarak programımızdadır." dedi.
3 Nisan 1949
: Bayar, Bursa'da
konuştu: "Evet, biz Müslüman’ız ve Müslüman olarak kalacağız. Şunu ehemmiyetle
ve ısrarla tekrarlamak isterim ki, laiklik prensibi, buna asla engel değildir.
Bilakis vicdanlara hükmedilmesine müsaade etmeyen bir prensiptir. Bugün bizi,
inandığımız gibi ibadetten alıkoyan hiçbir kimse yoktur ve hiçbir zamanda
olmayacaktır."
4 Nisan 1949
: Kuzey Atlantik
Paktı (NATO) kuruldu.
24 Nisan 1949
: Bayar, Ankara'da
laiklikle ilgili konuşma yaptı.
6 Mayıs 1949
: Yunus Emre'nin
kemikleri yeni mezarına taşındı.
10 Mayıs 1949
: Türk Ocakları
yeniden açıldı.
4 Haziran 1949
: Ankara'da
İlahiyat Fakültesi kurulmasına dair kanun kabul edildi.
8 Haziran 1949
: Milli Savunma
Bakanlığı kanunu kabul edildi.
9 Temmuz 1949
: İstanbul Galata
Rıhtımı'nda harekete hazırlanan 'Çorum' isimli yolcu gemisi yandı. 61 kişi öldü,
22 kişi yaralandı.
18 Temmuz 1949
: Türkiye, NATO
dışında bırakıldı.
- Bayar,
İzmir'de konuştu: "... Recep Peker'in yapmak istediklerini, bir daha tecrübeye
kalkarlarsa on misliyle karşılık vereceğiz."
21 Temmuz 1949
: Amerika, Atlantik
Paktı'nı (NATO) onayladı.
6 Ağustos 1949
: İnönü, bir
vatandaşın isteği üzerine servetine dair dedikoduları cevaplandırdı: "...
Amerika'da ne benim, ne de kardeşlerimin bir metre toprağımız yoktur. İsviçre'de
bir frank param yoktur."
8 Ağustos 1949
: Türkiye, Avrupa
Konseyi'ne katıldı.
17 Ağustos 1949
: Kiğı-Karlıova'da
deprem. 300 kayıp var, 1500 ev yıkıldı.
8 Kasım 1949
: Bayar,
gazetecilerin sorularını cevaplandırdı: "İnönü'nün CHP Genel Başkanı kalması
endişe yaratmakta devam edecektir."
16 Kasım 1949
: Denizli
Milletvekili Reşat Aydınlı, Millet Partisi kurucularından Gen. Sadık Aldoğan, Fuat Arna ve Osman Bölükbaşı'nın İnönü ve Bayar'a suikast hazırlığında
olduklarını ihbar etti. Osman Bölükbaşı ve Fuat Arna tutuklandı. Milletvekili Sadık Aldoğan'ın dokunulmazlığının kaldırılması istendi, ancak
Meclis delilleri yeterli bulmayarak bu öneriyi reddetti.
19 Kasım 1949
: İstanbul Radyosu
yayına başladı.
21 Kasım 1949
: Osman Bölükbaşı ve Fuat Arna, tahliye
edildiler.
30 Kasım 1949
: TBMM, suikast
ihbarında bulunan Reşat Aydınlı'nın dokunulmazlığını
kaldırdı ve 2 Aralık'ta tutuklandı.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder